روزنامه ابتکار
1396/12/07
«ابتکار» از دغدغه اجاره پلاتو برای گروه‌های تئاتری گزارش می‌دهد هزینه‌های گزاف یک اتاق خالی
فاطمه رنجاندیشدر سال‌های اخیر در حوزه تئاتر گام‌های موثری جهت پیشرفت‌های کمی و کیفی برداشته شد. ضمن باور بر اینکه توسعه بخشی از تئاتر در گرو زیربنای اولیه است، با احداث سالن‌ها و تماشاخانه‌های خصوصی، گروه‌های مستعد و فعال توانستند مخاطبان خودشان را پیدا کرده و تا اندازه‌ای جایگاه شان را تثبیت کنند.
پرواضح است تا زمانی که امکانات لازم و کافی برای دانشجویان و هنرمندان تئاتری وجود نداشته باشد، امکان بروز استعدادها نیز مهیا نخواهد شد. در شرایطی که سالن‌های دولتی محدود بوده و با هدف خصوصی سازی تئاتر، صفر تا 100 تولید و اجرای یک نمایش به سرمایه‌‌گذارهای شخصی سپرده است، جذب سرمایه برای تولید یک اثر هنری و همچنین بازگشت آن همواره برای گروه‌های نوپا تئاتری چالش برانگیز است. در این میان یکی از مهم‌ترین نیازهای گروه‌های تئاتری که پیش از اجرای نمایش مورد اهمیت است اما اغلب در حاشیه قرار می‌گیرد، پلاتوهای تمرین است. یک گروه تئاتری به فرض اینکه از دانشجویان تئاتر باشند برای روی صحنه بردن یک نمایش، حداقل به 6 ماه تمرین مداوم نیاز دارند. با توجه به اینکه دانشکده‌های هنر در هفته یک یا دو مرتبه پلاتوهای تمرین یک ساعت و نیم الی دو ساعت را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند، گروه برای برگزاری مابقی جلسات تمرین باید سراغ پلاتوهای خصوصی برود. این در حالی است که پلاتوهایی که بیشتر در مرکز شهر و در مناطقی نظیر میدان ولیعصر، خیابان هفت‌تیر، طالقانی، فلسطین، فردوسی و ... واقع شده‌اند، دارای استانداردهای لازم نیستند. در واقع اکثریت قریب به اتفاق این پلاتوها خانه‌های قدیمی و متروکی هستند که با کمترین تغییرات به صورت ساعتی به گروه‌ها اجاره داده میشود. در این میان هستند پلاتوهایی که به استاندارهای اولیه نزدیک‌ترند اما مشخصا هزینه بیشتری را بر دوش گروه می‌گذارد، بنابراین کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که یک گروه تازه‌کار که دانشجو و یا تازه فارغ‌التحصیل هستند در سال‌های ابتدایی آغاز فعالیت حرفه‌ای بدون داشتن سرمایه‌گذار قادر به پرداخت متوسط هزینه‌های اجاره تئاتر نیستند. این در حالی است که تنها بخش اندکی از بودجه سالانه تئاتر که به ادعای مدیر عامل انجمن هنرهای نمایشی به 6 میلیارد تومان رسیده است، امکان فعالیت گروه‌های تئاتر را سهل‌تر می‌کند. در این باره با چند نفر از اهالی تئاتر درباره تجربه‌های شخصی که در مواجه با اجاره پلاتوها داشتند، گفت‌و‌گو کردیم.
دانشگاه‌ها با هیچ پلاتویی قرارداد ندارند
ایمان یکی از کارگردان‌های جوان تئاتر می‌گوید: «اگر بخواهم تعریف کلی از پلاتو در ایران داشته باشم، پلاتو یک اتاق خالی 32، 12 و حتی 6 متری است که چند چهارپایه دارد و گاهی هم ندارد. روی دیوار بعضی از پلاتوها موکت چسبیده است که به خیال خودشان دیوار را آکوستیک کنند ولی هیچکدام از پلاتوهای که حداقل من دیدم، آکوستیک نیستند و موکت‌ها صرفا حالت تزئینی دارند. این تعریفی است که می‌توانم از مشاهداتم در ایران بدهم. در حالی که یک پلاتو باید از حداقل امکانات سرمایشی و گرمایشی برخوردار باشد. از نظر نور در حد استانداردی باشد. امکان ویدیو پروجکشن، پخش موزیک با دستگاه‌های ضبط موسیقی و نور فراهم باشد که کارگردان در صورت تمایل بتواند از آن‌ها استفاده کند. طبعا باید رختکن و فضایی برای استراحت گروه وجود داشته باشد. با اینکه اغلب پلاتوها این فضا را دارند اما بسیار کثیف است و حتی پول آب جوش را می‌گیرند. در واقع از کوچکترین چیزها هم درآمدزایی می‌کنند. در حالی که پلاتوهای خارج از کشور بیشتر شبیه دپارتمان است که مکان‌های مشخصی برای خوانش متن و جلسات شفاهی گروه وجواد دارد. همچنین دستیارها و کارگردان هر کدام میزهای مشخصی دارند. متاسفانه هیچکدام از این موارد در ایران وجود ندارد. البته شنیده‌ام که کیومرث مرادی یک کمپانی احداث کرده است اما نمیدانم این امکانات را دارد یا نه! پلاتوهای دانشجویی هم از نظر کیفیت و امکانات تفاوتی با پلاتوهای آزاد ندارد. تنها تفاوت پلاتوهای دانشگاه این است که برای دانشجویان خودشان رایگان است که اغلب در صف عریض و طویلی نوبت گرفته‌اند. چراکه هزینه پلاتوهای آزاد برای ما گران تمام میشود. مثلا یک پلاتو 13 متری برای دو ساعت نزدیک 30 هزارتومان هزینه دارد. این برای دانشجویی که از تئاتر درآمدی ندارد، خیلی زیاد است. بنابراین سه جلسه تمرین در هفته هزینه هنگفتی میشود. از طرفی دانشگاه‌ها هیچ سوبسیت یا قراردادی با پلاتوها ندارند که پلاتو تخفیفی قائل شوند. استدلال شان هم این است که ما 3 الی 4 پلاتو داریم.»
دیوارها آکوستیک نیستند، نمی‌توانیم تمرین بیان کنیم
ندا بازیگر تئاتر می‌گوید: «با وجود اینکه روز به روز تعداد پلاتوها زیاد می‌شوند و سالن‌های خوبی هم احداث می‌شوند ولی بیشتر پلاتوها خصوصی هستند. نرخ قیمت مشخصی ندارند یعنی هرکدام قیمتی که دوست دارند را تعیین می‌کنند. کسی که بخواهد به قول معروف کارش بگیرد، نرخ‌های ارزان‌تری می‌گذارد اما بعد از مدتی گران می‌کند. این در حالی است که حتی آکوستیک کردن فضا را هم بلد نیستند. با موکت فضا را آکوستیک می‌کنند که اصلا استاندارد نیست. با هزینه کم و کمترین امکانات اتاقک‌هایی را در اختیار گروه‌ها قرار می‌دهند. جاهایی که امکانات بهتری دارند هم بسیار گران است. به همین دلیل گروه‌هایی که با هزینه‌های شخصی پلاتو اجاره می‌کنند، تحت فشار هستند. در واقع پلاتوها به دو بخش پلاتوهای بدون امکانات و ارزان، پلاتوهایی با امکانات بیشتر اما هزینه بالاتر تقسیم می‌شوند. بعضی از این پلاتوها هم بعد از مدتی کیفیت شان را از دست می‌دهند اما قیمت را پایین نمی‌آورند. در مواردی راهرو درازی را پلاتو کردند یا یک اتاق 20 متری که به نسبت مورد قبول است ولی به جای اینکه دیوارها مشکی باشد، یک پارچه نخی مشکی آویزان کردند در صورتی که باید حداقل شونه تخم‌مرغ با فوم مشکی بزنند. همین باعث میشود بچه‌های تئاتر سردرگم باشند. مجبورند پلاتوهای ارزان را انتخاب کنند که حداقل متراژ بزرگتر داشته باشند. همچنین در بعضی از تئاترها نمی‌گذارند به راحتی تمرین بیان کنیم. چراکه آکوستیک نیستند و گروه‌های دیگر که در حال تمرین هستند و اعتراض می‌کنند. این موارد بسیار دردسرساز است.»
برای احداث پلاتو مرام‌نامه‌ای وجود ندارد
امید بازیگر و کارگردان تئاتر می‌گوید: «مهم‌ترین مشکلی که در برخورد با پلاتوها، مکان آن‌ها است. منظورم موقعیت پلاتو است نه لوکیشن آن! اغلب پلاتوها در مرکز شهر هستند اما به عنوان مثال یک آپارتمان 5 طبقه 10 واحد است که طبقه سوم یکی از واحدها پلاتو است. این اواخر در یکی پلاتوهای میدان هفت‌تیر کار می‌کردم که با دیوار کاذب جدا شده بود و به طرز خنده‌داری دو اتاقک تمرین درست کرده‌اند. همچنین اصلا به ترکیب خانه دست نزده‌اند. در یکی از اتاقک‌ها شومینه وجود دارد و دیگر آینه کاری و کچ‌بری دیده میشود. هیچ فضای امنی وجود ندارد. بعضی از پلاتوها که شرایط بهتری دارند، کفشان پارکت است و دیوارها موکت کاری شده است. در واقع 98 درصد پلاتوها استاندارد نیستند. در و دیوار معمولی است، پنجره دارند، کفشان موزائیک است و نور اتاق با مهتابی تامین شده است. به نظرم این رویکرد حاصل این است که هیچ نهادی وجود ندارد تا بر اساس معیار مشخص فیلتر گذاری کند. حتی برای احداث یک پلاتو شغل اصلی و رزومه کاری اشخاص هم اهمیت ندارد. آن‌ها حداقل دانش کافی برای گرداندن این مکان را ندارند. در واقع من نوعی برای احداث سالن تئاتر هم نیازی به روزمه کاری ندارم. فقط کافی است که مکان را اعلام کنیم تا مجوز صادر شود. عملا هیچ مرام‌نامه‌ای وجود ندارد.» این کارگردان در ادامه درباره قیمت پلاتوها توضیح می‌دهد: «تفاوت قیمت بیشتر مبنی بر ابعاد اتاق است. چراکه هیچکدام از پلاتوها امکانات زیادی ندارند. نهایت امکانات خارق العاده پلاتوهای ما محدود به یک سیستم صوتی و عایق صدا است که پلاتوها بد آن‌ها را هم ندارند. از سویی دیگر دانشگاه‌های هنر و معماری، دانشگاه تهران، سوره، باغ ملی و ... پلاتو دارند ولی به دانشجویان همان دانشگاه اختصاص دارد. برای گروه‌هایی که دانشجوی هنر نیستند فقط برای فستیوال‌ها پلاتو اداره تئاتر داده میشود. البته پلاتوهای اداره تئاتر هم بزرگ هستند اما از نظر امکانات چندان تفاوتی با پلاتوهای آزاد ندارند. ضمن اینکه پلاتوهای فستیوال فجر یا دانشجویی بعد از بازبینی در صورت تایید تا زمان اجرا در اختیارتان قرار می‌گیرد و این پلاتوها اکسسوارهای محدودی دارند. همچنین از آنجایی که هزینه‌های اجرای یک نمایش به عهده کارگردان است و سرمایه‌گذاری نداریم. مهم‌ترین دغدغه من تامین هزینه‌های تولید کار است. بخش زیادی از هزینه‌ها مربوط به اجاره پلاتو و سالن نمایش است. در مواردی با توافق گروه هزینه پلاتو بین افراد گروه تقسیم میشود. البته معمولا موافقت نمی‌شود چراکه مثلا بازیگر می‌گوید من وظیفه‌ای در قبال پرداخت هزینه پلاتو ندارم و منطقا درست می‌گوید.»
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از دغدغه اجاره پلاتو برای گروه‌های تئاتری گزارش می‌دهد
هزینه‌های گزاف یک اتاق خالی
پنهان کردن فساد و تخلف از سوی مسئولان و افشاگری سال ها بعداز رویداد چه آثاری دارد؟
وزیر ارتباطات:
رفع فیلتر توئیتر در دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی در حال بررسی است
جلال خوشچهره
هدف مشترک مخالفان داخلی و خارجی دولت
تضاد ادبیات مسئولان در پاسخ به انتقادها و نواقص عملکردی چه تاثیری بر جامعه دارد؟
«ابتکار» از تلاش مجلس و دولت برای تفکیک وزارت‌خانه های ادغام شده گزارش می دهد
مجلس دهم علیه مصوبه مجلس نهم
ابراز تمایل کره شمالی برای بهبود روابط با واشنگتن همزمان با وضع شدیدترین تحریم های تاریخ آمریکا علیه پیونگ یانگ بررسی شد
نگاهی به تاثیر نمایشگاه های هنرهای تجسمی با موضوع خشونت بر جامعه
قاب ها برای که به نمایش درمی آیند
درهای مدارس به روی مسافران نوروزی و اقشار کم درآمد بسته می شوند؟
حذف یکه‌تاز بازار اسکان مسافران نوروزی از صحنه رقابت
